Hộp nhạc là một loại nhạc cụ phổ biến vào thế kỷ XIX ở châu Âu. Khác với những loại nhạc cụ bình thường khác, hộp nhạc có thể tự động phát ra âm thanh bằng cách sử dụng một bộ trục đặt trên một trục quay hoặc đĩa nhạc để gảy những bánh răng của một chiếc lược thép đặt bên trong hộp nhạc. Âm thanh phát ra từ hộp nhạc không giống với bất kì loại nhạc cụ nào khác.
Những gai nhỏ này sẽ gảy lược thép bên trong hộp nhạc, tạo ra âm thanh.
Hộp nhạc ban đầu rất nhỏ, có thể cho vừa vào túi áo vest của đàn ông. Sau này, người ta sản xuất những hộp nhạc có kích cỡ bằng hộp đựng nón của các quý tộc châu Âu đương thời, hoặc kích thước lớn hơn, được dùng như một món đồ nội thất trong nhà.
Hộp nhạc nhỏ bằng vàng, hiện được trưng bày tại Bảo tàng Hộp nhạc Orgel Museum tại Otaku (Nhật Bản).
Hộp nhạc được vận hành trên nguyên lý tương tự dây cót đồng hồ, và vì thế thường được sản xuất bởi những nghệ nhân chế tác đồng hồ. Khi nghe âm thanh từ những hộp nhạc cổ, bạn sẽ nghe được cả tiếng dịp của giây cót đồng hồ. Những hộp nhạc được chế tác tinh xảo có thể phát nhạc suốt 3 tiếng đồng hồ liên tục.
Vào thế kỷ XIX, phần lớn các sản phẩm hộp nhạc được chế tác tại Thụy Sĩ, dựa vào truyền thống chế tạo đồng hồ tại đây. Ngoài ra cũng có một số nhà sản xuất khác tại xứ Bohemia và Đức. Đến cuối thế kỷ XIX, một số nhà máy sản xuất hộp nhạc được mở tại Hoa Kỳ.
Ngày nay, việc sản xuất hộp nhạc trở nên đơn giản hơn, nhằm phục vụ nhu cầu mua sắm quà tặng đơn giản của người dân. Bên cạnh hộp nhạc chạy bằng dây cót, hộp nhạc có cần để quay cũng rất phổ biến.
Nếu có dịp đến với thành phố Otaru (tỉnh Hokkaido, Nhật Bản), bạn không thể bỏ qua Bảo tàng Hộp nhạc Orgel Museum Otaru với bộ sưu tập hơn 25.000 hộp nhạc lớn nhỏ khác nhau, có xuất sứ từ khắp nơi trên thế giới.
Bảo tàng Orgel Museum nằm trong một tòa nhà bằng gạch được xây dựng từ năm 1912.
Khi đến thăm bảo tàng, người ta có cảm giác như được quay trở lại 200 năm về trước, đặt chân đến một xưởng đồng hồ ở Thụy Sĩ để ngắm nhìn những chi tiết tinh xảo và chuẩn xác của một chiếc hộp nhạc lúc bấy giờ.
Một hộp nhạc được trang trí đậm phong cách Nhật.
Bên cạnh tham quan và tìm hiểu về lịch sử của chiếc hộp nhạc, du khách sẽ bị mê hoặc bởi hàng trăm món đồ lưu niệm đầy màu sắc ở khu vực bán hàng. Rất nhiều trong số đó là những món hàng trang trí thủ công được sản xuất tại Nhật Bản, hoặc vô số hộp nhạc nhỏ với giai điệu của những bản nhạc nổi tiếng thế giới.
Du khách dễ dàng bị mê hoặc bởi những món hàng lưu niệm được sản xuất ngay tại Nhật.
Ngọc Quyên (tổng hợp)
