Cứ vào khoảng tháng Tám Âm lịch, cả miệt vùng Mê Kông rộng lớn bắt đầu bước vào mùa nước nổi. mùa của vạn vật hồi sinh. Những con nước từ thượng nguồn đổ về mở ra một không gian mới, kéo theo vô số sản vật phong phú, tạo nên một bữa tiệc thịnh soạn
Món ăn miền Tây cũng giống như con người xứ đó vậy. Không cầu kỳ trong nguyên liệu hay cách chế biến, cũng chẳng bày biện công phu. Khi những con nước đầu tiên đổ về, những người nông dân lại thay áo trở thành những ngư dân lanh lợi. Chỉ cần một chiếc xuồng ba lá cùng với mảnh lưới nhỏ len lỏi trong những bờ kênh con rạch vài giờ là đã có thể có một mâm cơm thịnh soạn hay một bàn nhậu lai rai với vô số món ăn ngon.
Ngây ngất mùa hoa súng miền Tây
Cánh đồng bông súng miền tây
“Bắt con cá lóc nướng trui
Làm mâm rượu trắng đãi người bạn xa”
Nổi tiếng nhất trong số các món ăn mùa nước nổi phải kể đến cá lóc. Cá lóc xứ Đồng Tháp Mười không lớn, chỉ chưa đầy một ký, không béo mỡ núc ních như cá nuôi mà roi roi săn chắc. Cá lóc ngon nhất là cá mới được bắt lên, vẫn còn quẫy, đem rừa sạch nguyên con rồi cắm que cho lên lửa than hoặc cắm xuống đất vùi rơm hay lá khô nướng. Món ăn có từ thời khai hoang mở đất đến nay vẫn giữ nguyên cách chế biến, cá thường không tẩm ướp gia vị để không làm ảnh hưởng đến độ ngọt của cá. Cá nướng với lửa âm ỉ đến khi lớp da bên ngoài vàng ruộm, mùi thơm ngào ngạt có nghĩa là cá đã chín, thịt bên trong trắng phau. Cạo hết lớp cháy bên ngoài, rồi đặt cá vào chiếc lá sen lớn, xung quanh là đồ ăn kèm chẳng khác nào cao lương mỹ vị.
Cá lóc nướng trui - món ăn dân dã Miền Tây thơm ngon không thể bỏ qua
Món cá lóc nướng trui đúng điệu phải ăn kèm lá sen non. Thứ lá sen chỉ vừa mới nhú lên trên mặt nước, vẫn còn đang cuộn tròn mép và phải hái lúc sáng sớm tinh mơ khi lá sen vẫn còn ngậm sương đêm. Lá sen non lúc này vừa có vị ngọt, lại có vị đắng nhẹ, lại giòn giòn giúp làm bớt mùi tanh của cá cũng như hòa với vị tươi ngon của thịt cá lóc mềm mại khiến ta ăn một lần không quên.
Có người đơn giản chỉ ăn cá lóc nướng trui chấm với muối nhưng cũng có người lại thích chấm với nước chấm me sền sệt. Vị me chua chua hòa với vị ớt cay nồng, vị thơm của nước mắm, vị ngọt của đường thốt nốt, vị nồng của tỏi tạo nên một bản giao hưởng của các loại hương vị.
“Canh chua điên điển cá linh
Ăn chỉ một mình thì chẳng biết ngon”
Khi những con nước đầu tiên đổ về, cũng là lúc cá linh, loài cá nhỏ, thân trắng theo những con nước đi về. Dân gian có câu: “Nước không chân sao kêu nước đứng. Cá không thờ sao gọi cá linh” là bởi loài cá này được đặt với lòng cảm kích bởi chúng có khả năng báo tin lũ về. Cuối tháng Bảy âm lịch, những con nước đầu tiên lên cũng là lúc cá linh tràn về đầy đồng. Theo ngư dân miền Tây, cá linh đẻ trứng từ biển Hồ, rồi theo dòng nước đổ về, tràn vào các kênh rạch và những đồng lúa mênh mông.
Loài cá sinh ra từ dòng nước, hoàn toàn tự nhiên này có thân nhỏ, vảy nhuyễn và mềm. Vào đầu mùa, cá chỉ bằng đầu ngón tay út còn non, ngọt thịt và không có xương, vảy lấp lánh ánh bạc. Nước càng dâng cao, cá càng đổ về nhiều.
Dù có nhiều cách chế biến nhưng canh chua cá linh nấu bông điên điển luôn đứng đầu bảng về độ nổi tiếng. Mùa cá linh về cũng là mùa của những bông điên điển nhuộm vàng hai bên bờ kênh. Để nấu một nồi canh chua cá linh, các bà, các chị phải đi hái bông điên điển từ sáng sớm, lúc bông điên điển vẫn chỉ là búp, chưa hé nụ. Sắc vàng của những bông điên điển tạo nên vị chua nhẹ, ngọt thanh mát cho nồi canh chua. Đi kèm với nồi canh chua là vô số loại rau dại đặc trưng của mùa nước nổi như rau dừa, bông sung. Nồi canh cá linh dậy mùi thơm của cá tươi, vị chua của bông điên điển và me, thêm một chút ớt xắt để dậy mùi như mời mọc khiến chẳng ai nỡ từ chối.
Hai món ăn đặc sản trưng của miền Tây chỉ là một phần rất nhỏ trong bữa tiệc thịnh soạn mà mùa nước nổi mang về. Món ăn ngon cùng lời mời ngọt ngào của cô thôn nữ sẽ khiến bạn muốn trở lại bất cứ lúc nào.
Canh chua cá linh bông điên điển đậm đà hương vị quê hương
* Mách nhỏ:
Năm nay, mùa nước nổi miền Tây về sớm. Saigontourist có nhiều hành trình về miền Tây, đi qua nhiều vùng đất nổi tiếng của đồng bằng sông Mê Kông rộng lớn, giúp bạn trải nghiệm vẻ đẹp thiên nhiên, con người, sản vật miền Tây.
